Η όρεξη και η ενεργειακή πρόσληψη ρυθμίζονται τόσο από νευρικά όσο και από ορμονικά μονοπάτια.
Υπάρχουν ορμόνες που είναι ορεξιογόνες, όπως:
η γκρελίνη που εκκρίνεται από το στομάχι,
η συνεργατική δράση των ορμονών λεπτίνη – ινσουλίνη στους παχύσαρκους ωστόσο έχει παρατηρηθεί αντίσταση στη δράση των παραπάνω ορμονών, με ως εκ τούτου αύξηση της όρεξης.

Από την άλλη υπάρχουν και αυτές που προάγουν το αίσθημα του κορεσμού όπως:
το πεπτίδιο ΥΥ,
το GLP-1,
η χολοκυστοκινίνη,
το παγκρεατικό πολυπεπτίδιο και
η αμυλίνη.

Οι άμεσες επιπτώσεις της άσκησης στην όρεξη και στην ορμονική της ρύθμιση

• Η συγκέντρωση της γκρελίνης παροδικά καταστέλλονται.
• Οι ορμόνες του κορεσμού, κυρίως τα πεπτίδια ΥΥ και το GLP-1 αυξάνονται.
• Συχνά οι ορμονικές αλλαγές συμπίπτουν με μια παροδική μείωση στην όρεξη του κάθε ατόμου, φαινόμενο που ονομάζεται ‘’ανορεξία επαγόμενη από την άσκηση’’. Οι αλλαγές γίνονται ορατές κατά την εκτέλεση άσκησης μέτριας έντασης και σε είδη όπως τρέξιμο, ποδηλασία, κολύμβηση, ασκήσεις με αντιστάσεις και υψηλής έντασης διαλειμματική άσκηση.

Οι χρόνιες επιπτώσεις της άσκησης στην όρεξη και στην ορμονική της ρύθμιση

• Μεταβολές στη συγκέντρωση της γκρελίνης έχουν αναφερθεί σε συνδυασμό με ευνοϊκές αλλαγές στο σωματικό βάρος.
• Μείωση των επιπέδων λεπτίνης (τόσο σε κατάσταση νηστείας όσο και μεταγευματικά) σημειώθηκε μετά την άσκηση επαγόμενη από την απώλεια βάρους.
• Η βραχυπρόθεσμη άσκηση που δε συνοδεύεται με απώλεια βάρους δε παρατηρήθηκε καμία αλλαγή στην όρεξη (και στα επίπεδα των πεπτιδίου ΥΥ και ινσουλίνης στο αίμα).
• Μεταξύ των δύο φύλων, παρατηρήθηκε πως στις γυναίκες παρατηρήθηκαν αλλαγές στις ορμόνες που ρυθμίζουν την όρεξη με ενεργοποίηση αυτής, απάντηση στην έναρξη της άσκησης
• Σε κατάσταση νηστείας είναι μειωμένη η ινσουλίνη, αλλά αυξημένη η γκρελίνη και το αίσθημα της πείνας. Στη μεταγευματική κατάσταση, η ινσουλίνη στο αίμα μειώνεται μαζί με την γκρελίνη και υπάρχει μια τάση για αύξηση των πεπτιδίου ΥΥ και GLP-1, συγκριτικά πριν την εφαρμογή της παρέμβασης με χρόνια άσκηση.
• Συνεπώς ως απάντηση στη χρόνια άσκηση τα υπέρβαρα άτομα εξισορροπούν τη φυγή τους στο φαγητό με αυξημένο κορεσμό μετά το γεύμα.
• Επιπροσθέτως, είναι απροσδιόριστο αν για τις αναφερόμενες αλλαγές η άσκηση έχει προκαλέσει στην όρεξη οφείλεται πραγματικά ή είναι αποτέλεσμα της απώλειας βάρους.

Άρα τα συμπεράσματα είναι τα εξής:

• Η οξεία άσκηση καταστέλλει την όρεξη παροδικά, δίχως αντισταθμιστικές αλλαγές σε αυτή και στις ορμόνες που την ρυθμίζουν και στα δύο φύλα.
• Περιορισμένες ενδείξεις υποδεικνύουν πως οι γυναίκες ως απάντηση στην έναρξη άσκησης έχουν αντισταθμιστικές αλλαγή των ορμονών που ρυθμίζουν την όρεξη μέσω ενεργοποίησης αυτής.
• Παρ’ όλα αυτά η όρεξη και το αίσθημα κορεσμού και πείνας είναι ένας πολυδιάστατος κόσμος, με την άσκηση να είναι μόνο μία συνιστώσα αυτής και φυσικά όλοι παροτρύνονται για έναρξη και ένταξης της στην καθημερινότητα των ατόμων, πάντα με τη σύμφωνη γνώμη του προσωπικού γιατρού.

Πηγές:
Alice E. Thackray, Kevin Deighton, Exercise, Appetite and Weight Control: Are There Differences between Men and Women?, Nutrients 2016, 8(9), 583

Γράφει για το NutriNews.gr η Μαρία Μεντζέλου, Πτυχιούχος Τμήματος Επιστήμης Διαιτολογίας – Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Τηλ. 6984515475, email: maria.mentzelou@hotmail.com